Roadsides and dikes in the Netherlands can become what the hay meadows once were: a Valhalla for wild flowers and bees. Harmful flail mowers must then remain in the shed from now on. The extra charges? They’re not too bad.
Nederland is een klein en dichtbevolkt land, waar weinig grond over is. Er is één uitzondering: bermen langs wegen, kanalen en spoorlijnen die Nederland doorkruisen.
Het zijn letterlijk de randjes van ons land, met een totale lengte van zo’n 80.000 kilometer. Alhoewel de meeste bermen hooguit enkele meters breed zijn, telt dat netwerk toch aardig op – tot 2 procent van het landoppervlak. Dat is zo’n 700 vierkante kilometer.
Vanwege de verkeersveiligheid worden al die bermen gemaaid. Bij ongeveer de helft gebeurt dat nog met een klepelmaaier. Die hakt planten kapot, en laat de resten liggen. Dat is het goedkoopst, in eerste instantie. Die rekensom, daar komen we zo op terug.
Bermen kunnen oude hooilanden nabootsen
Een klepelberm herken je van afstand. Die bestaat vooral uit gras. Bermen waar het maaisel wel wordt afgevoerd zijn rijk aan bloeiende kruiden, maar kunnen er heel verschillend uitzien. Dat hangt ervan af of de ondergrond uit klei of zand bestaat en welke wilde bloemen nog voorkomen in de omgeving.
Ook neemt de diversiteit van planten steeds verder toe naarmate zulk maaibeleid langer aanhoudt. Het eindresultaat kan dan lijken op de hooilanden die vroeger een belangrijk deel van het Nederlandse boerenland vormden.
Zo kan in wegbermen een zogeheten ‘glanshaverhooiland’ ontstaan, zegt plantecoloog Nils van Rooijen van Wageningen University & Research. Dat kan zeer soortenrijk uitpakken, met bloemen als veldsalie, grote centaurie, beemdooievaarsbek, graslathyrus, brede ereprijs, ruige leeuwentand en bijvoorbeeld het rapunzelklokje.
Wilde bijen zijn op hun beurt vaak afhankelijk van specifieke bloemen. Zo geeft maaien met afvoeren niet alleen een meetbare toename van de plantendiversiteit, maar ook van het aantal soorten insecten, zegt professor Hans de Kroon van de Radboud Universiteit Nijmegen.
“En dat klepelen slecht is, daar is iedereen het wel over eens”, zegt de insectenexpert. “Je ziet het eigenlijk ook alleen nog in gemeenten met geldschaarste of zonder enige groene ambitie. En op plekken waar winst gemaakt moet worden, zoals bij de spoorwegen.”
Klepelmaaier lijkt goedkoop, maar moet vaak aan de bak
Hoeveel goedkoper is klepelen dan eigenlijk? Groenbeheerders rekenen voor klepelen zo’n 5 cent per vierkante meter, zegt Van Rooijen. “Voor maaien en afvoeren ga je ongeveer naar 10 cent.”
Voer je in heel Nederland het maaisel af, dan kom je uit op een extra kostenpost van rond de 17,5 miljoen euro. Als je dat afzet tegen de biodiversiteit die daarmee te winnen is, zou dat al een kosteneffectieve natuurmaatregel zijn.
Bovendien nemen de hogere kosten voor bermbeheer met de tijd vermoedelijk af. Klepelen heeft namelijk hoge indirecte kosten. Zo stapelt stikstof steeds hoger op in geklepelde bermen. Dat betekent dat het gras er snel groeit, en de klepelmaaier dus vaak moet terugkeren. Op plekken waar het maaisel wordt afgevoerd, hoeft juist minder vaak gemaaid te worden.
Biodiverse verges drain water better
In addition, flail berms are getting higher and higher because the dead plants form a felt layer. Such raised berms can no longer properly drain rainwater, creating a risk of aquaplaning.
There arises the following cost item: ‘deduct’. Every few years, the top layer must be scraped off and disposed of. That is an expensive intervention, which is often paid for out of another pot, says Roelof Jan Koops, mowing management advisor at seed nursery Cruydt-Hoeck. “The mowing is paid for by the green departments, while the verge reductions are paid for by the civil department of municipalities.”
If we take all such items into account, Koops believes that mowing and disposal is a long-term option is not more expensive then clap. “And in the future, clippings may no longer be seen as waste, but as a raw material – for example, as a soil improver in fields.”
Butterflies require extra care: do not mow everything at once
Yet there is one species group that does not automatically benefit from mowing and disposal: butterflies. They are not only dependent on the flower supply, but should ideally be able to complete their entire life cycle from egg and caterpillar to butterfly in a piece of grassland, says roadside specialist Anthonie Stip of the Butterfly Foundation.
This only works if a berm is not mowed flat in one go, but in several stages. Stip calls it that phased mowing. The mowing crew then has to return more often – and that costs a little extra.
But don’t choosepenny wise, pound foolish“, concludes De Kroon. “Cutting back on verge management hardly yields anything. And if we continue with it, we miss a great opportunity for the recovery of biodiversity.”
2023-04-15 18:06:41
1681583802
#Roadsides #full #biodiversity #affordable #measure #stop #flailing #climate
